O firmie

Na początku XIX wieku założono we Wrześni fabryki maszyn rolniczych, cementownię, powozownię, piekarnię parową, gorzelnię i mleczarnię. Były one jednak głównie w rękach niemieckich właścicieli. Stworzenie nowego układu stosunków polityczno-ekonomicznych sprawiło, iż Wielkopolska Izba Rolnicza, doceniając rolę mleczarstwa, dostrzegła potrzebę jego nowego zorganizowania we Wrześni. Izba odkupiła zakład dzięki dynamicznie rozwijającej się polskiej spółdzielczości, która odgrywała znaczącą rolę ekonomiczną. Odczuwano pilną potrzebę stworzenia nowej niezależnej narodowo kadry, nie tylko na potrzeby Wrześni, ale i całego regionu. Podjęto zatem bardzo istotną decyzję o wybudowaniu nowej, polskiej już mleczarni.

Ogromne zasługi dla rozwoju przemysłu mleczarskiego w odrodzonej Polsce i samej Wrześni miał profesor Tomasz Dziama. Postanowił on wybudować nowy zakład wraz ze szkołą. Mleczarnia miała należeć do największych i najnowocześniejszych tego typu zakładów w celu zapewnienia uczniom możliwości zapoznania się z całościowym procesem produkcyjno-technologicznym, by w przyszłości stać się jego specjalistyczną kadrą kierowniczą. Prace budowlane rozpoczęto latem 1928 roku, a zakończono wiosną 1929. Całość obiektu była gotowa nie tylko do podjęcia produkcji, ale i szkolenia pierwszej grupy uczniów i prowadzenia zajęć praktycznych. Na ówczesny czas, przełom lat dwudziestych i trzydziestych, wrzesińska mleczarnia wspaniałą wizytówką myśli i postępu technicznego oraz wielkiej wiedzy zaangażowanych tu ludzi i możliwości środowiska lokalnego.

Zakład nastawiony był głównie na produkcję masła eksportowego, mleka spożywczego oraz wyrób różnych gatunków sera, na które był ogromny zbyt w kraju jak i zagranicą. O ważności tej inwestycji dla odrodzonego po latach zaborów państwa świadczy fakt przybycia na jej otwarcie i rozruch produkcyjny ówczesnego Prezydenta II Rzeczypospolitej, prof. Ignacego Mościckiego, co miało miejsce 25 maja 1929 roku.

W dniu 1 czerwca 1929 roku w obecności Ministra Rolnictwa, władz województwa poznańskiego, ks. biskupa Antoniego Laubitza, ks. Bergera – katechety mleczarni i wielu dostojnych gości różnego szczebla, nastąpiło poświęcenie zakładu i obrazu św. Teodula – patrona mleczarzy. W 1929 roku członkiem organizatorem, a następnie członkiem zarządu otwartej w 1929 roku mleczarni we Wrześni był Witold Brzeski. W latach 1934-39 był on także prezesem rady nadzorczej Spółdzielni „Mleczarnia i Zakłady Rolniczo-Przemysłowe we Wrześni”. W 1937 roku kierownictwo zakładu objął Hugo Katzer, stracony w Katyniu. Lata II wojny światowej to produkcja na potrzeby głównie frontu i armii, najpierw niemieckiej, a następnie radzieckiej. Wojna oszczędziła infrastrukturę zakładu.